Szkody wyrządzone przez nieletniego – kto zapłaci odszkodowanie?

W przypadku gdy dziecko zniszczyło mienie prywatne, zniszczyło mienie publiczne lub wyrządziło jakąś inną szkodę, odpowiedzialność za jego czyny ponosi opiekun ustawowy dziecka. Jeżeli to Twoje dziecko wyrządziło szkodę, to Ty będziesz płacić odszkodowanie.

Wiek a odpowiedzialność

Zgodnie z prawem (art. 426 Kodeksu Cywilnego) osoby małoletnie, które nie ukończyły jeszcze 13 lat, nie ponoszą odpowiedzialności za swoje czyny. Wynika to z przeświadczenia, że są one zbyt niedojrzałe psychicznie, by można było im poczytać winę. Granica wiekowa wiąże się ściśle z chwilą popełnienia czynu, a zatem zasada zwolnienia z odpowiedzialności obowiązuje również wówczas gdy nieletni w dniu wydania wyroku przez sąd ma już więcej niż 13 lat.

Odpowiedzialność odszkodowawcza

W takiej sytuacji zgodnie z art. 427 Kodeksu Cywilnego obowiązek naprawienia wyrządzonej przez nieletniego szkody spada na jego opiekuna, zarówno ustawowego jak i umownego. To właśnie opiekun ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą.

By odszkodowanie zostało zasądzone poszkodowany musi jednak wykazać szkodę oraz udowodnić związek zachodzący pomiędzy sprawcą a wyrządzoną szkodą.

Wykluczenia

Nie zawsze wyrządzenie szkody przez małoletniego oznacza automatycznie przeniesienia winy na jego rodziców. Do sytuacji, w których opiekun nie poniesie odpowiedzialności za czyny swojego dziecka, możemy zaliczyć następujące przypadki:

  • opiekun wypełnił swoją rolę należycie, a zatem szkoda wyrządzona przez małoletniego nie wynika z jego zaniedbania.
  • działanie dziecka nie było sprzeczne z prawem, czyli małoletni działał w swojej obronie czy też w stanie wyższej konieczności.
  • dziecko przebywało w szkole lub w innej instytucji i znajdowało się pod opieką nauczyciela lub innych wyznaczonych osób.
  • dziecko przebywało na kolonii i znajdowało się pod opieką wychowawcy.
  • dziecko znajdowało się pod nadzorem opiekuna umownego. Opiekunem umownym może być sąsiadka, która w oparciu o niepisaną umowę zgodziła się zająć dzieckiem, czy też wynajęta opiekunka do dziecka.
  • rodzic został pozbawiony praw rodzicielskich, a jego dziecko przebywa pod opieką małżonka, znajduje się w rodzinie zastępczej lub domu dziecka.
  • na mocy wyroku sądowego rodzic ma ograniczone prawa, a dziecko w chwili popełnienia czynu znajdowało się pod opieką współmałżonka.
  • rodzice lub opiekunowie znajdują się w trudnej sytuacji finansowej i nie są w stanie pokryć wyrządzonych przez nieletniego szkód.